Kursy ACTUARIO

Kariera aktuarialna w Polsce: Egzaminy, wymagania i perspektywy

Feb 27 / Fundacja Infiro
Większość osób jest w stanie powiedzieć kim jest programista, prawnik czy księgowy. Jest też powszechnie wiadome, że każdy z tych zawodów, jest dobrze płatny. Znacznie mniej osób zna inny prestiżowy zawód, który oferuje interesujące możliwości rozwoju a także konkurencyjne zarobki – zawód aktuariusza.
W tym artykule, opiszemy kim jest aktuariusz, czym się zajmuje oraz gdzie pracuje. Następnie opiszemy strukturę „rynku aktuariuszy”, zarobki, które można uzyskać wykonując ten zawód oraz wymagania potrzebne do uzyskania licencji aktuariusza.

Kim jest Aktuariusz?

Zgodnie z obowiązującą Ustawą o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej:

„aktuariusz to osoba wykonująca zadania z zakresu matematyki ubezpieczeniowej, finansów oraz statystyki, która jest wpisana do rejestru aktuariuszy prowadzonego przez organ nadzoru rynku ubezpieczeniowego.”
Zadania z zakresu matematyki ubezpieczeniowej, finansów i statystyki obejmują ocenę ryzyka w instytucjach finansowych, wycenę składek ubezpieczeń majątkowych, osobowych i na życie oraz tworzenie rezerw na przyszłe szkody ubezpieczeniowe.

Organem nadzoru rynku ubezpieczeniowego w Polsce jest Komisja Nadzoru Finansowego (KNF), a rejestr aktuariuszy jest dostępny dla wszystkich i można go zobaczyć tutaj.

Czym się zajmuje aktuariusz?

Zgodnie z podziałem zaproponowanym przez Profesorów Hansa Bühlmanna, Paula Embrechtsa oraz Stephena D'Arcy w prezentacji ASTIN/AFIR w 2017 roku, możemy wyróżnić pięć rodzajów aktuariuszy:

  1. Aktuariusz pierwszego rodzaju – zajmuje się ubezpieczeniami na życie związanymi z wyznaczeniem składki i rezerw w produktach na życie, dożycie i w rentach,
  2. Aktuariusz drugiego rodzaju – zajmuje się ubezpieczeniami majątkowymi, stosujący rozkłady prawdopodobieństwa i miary ryzyka do analizy zdarzeń losowych.
  3. Aktuariusz trzeciego rodzaju – odpowiada za wycenę aktywów oraz zobowiązań finansowych.
  4. Aktuariusz czwartego rodzaju – pełni rolę risk managera, specjalizuje się w obszarach zarządzania ryzykiem,
  5. Aktuariusz piątego rodzaju – specjalizuje się w analizie danych jako data scientist, stosując metody uczenia maszynowego do modelowania, prognozowania oraz wyciągania wniosków.

Ile zarabia aktuariusz?

Ze względu na charakter swojej pracy aktuariusze są wysoko cenieni a ich praca wiąże się z konkurencyjnymi wynagrodzeniami.
Poniżej pokazujemy przegląd sytuacji na rynku amerykańskim i polskim  na podstawie danych z poprzednich lat:

Polska

  • Średnie wynagrodzenie: Średnie wynagrodzenie aktuariusza w Polsce wynosiło 16 tys. zł brutto miesięcznie, a analityka aktuarialnego - 11 tys. zł brutto miesięcznie.
  • Stanowiska seniorskie: Maksymalnie na stanowisku aktuariusza można było liczyć na zarobki w wysokości 21 tys. zł, podczas gdy główny aktuariusz mógł zarobić nawet w granicach od 28 tys. do 38 tys. zł brutto miesięcznie.


(prognozy na 2024 rok, na podstawie danych uzyskanych w ramach procesów rekrutacyjnych przeprowadzonych przez Hays Poland w 2023 roku - Kariera w Finansach, oraz Raportu płacowego Antal 2024 – Gazeta Ubezpieczeniowa)

Stany Zjednoczone

  • Mediana wynagrodzenia: Mediana zarobków aktuariuszy w USA wynosiła 217 tys. dolarów rocznie, a mediana zarobków analityków aktuarialnych w USA była równa 163 tys. dolarów rocznie.
    Stanowiska początkowe    : Aktuariusze i analitycy aktuarialni w Stanach Zjednoczonych, mogli liczyć na roczne wynagrodzenia, odpowiednio w granicach 107 tys. i 196 tys. dolarów oraz 96 tys. i 153 tys. dolarów.
  • Stanowiska seniorskie: Doświadczeni aktuariusze pracujący na stanowisku Senior Actuary mogli oczekiwać zarobków sięgających aż 242 tys. dolarów na rok, natomiast osoby pracujące na stanowiskach Senior Actuarial Analyst - 217 tys. dolarów na rok. 

    (na podstawie danych z glassdoor.com, stan na 6 czerwca 2024) 

Dlaczego aktuariat jest dochodowy?

  • Popyt na ekspertów: Aktuariusze odgrywają kluczową rolę w ubezpieczeniach, a ich prawa wymaga wysoko specjalistycznej wiedzy i wiąże się z dużą odpowiedzialnością.
  • Efekt certyfikacji: Wraz ze zdawaniem wymagających egzaminów i zdobywaniem certyfikatów potencjał zarobkowy znacząco wzrasta.
  • Możliwości: Ze względu na globalne uznanie umiejętności aktuarialnych dostępne są liczne możliwości wysokopłatnych stanowisk za w Polsce i zagranicą.

Jak zostać aktuariuszem w Polsce? 

W Polsce jest 447 licencjonowanych aktuariuszy, według rejestru aktuariuszy prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego, na dzień 27 lutego 2025 roku.

Aktuariusz jest  jednym z zawodów zaufania społecznego i sam proces otrzymania licencji aktuariusza jest ściśle określony.

Proces składa się ze zdania egzaminów aktuarialnych oraz spełnienia innych wymagań, takich jak roczny staż pod okiem licencjonowanego aktuariusza czy dostarczenie oświadczenia o niekaralności.

Egzaminy dotyczą tematów związanych z rachunkiem prawdopodobieństwa i statystyką, ekonomią, matematyką ubezpieczeniową, matematyką finansową, modelowaniem oraz prawem i rachunkowością.

Egzaminy aktuarialne

Jednym z elementów procesu jest zdanie egzaminów aktuarialnych.

Obecnie w Polsce istnieje dziewięć egzaminów aktuarialnych. Można je zdawać w dowolnej kolejności. Są to:

  1. Matematyka finansowa
  2. Matematyka ubezpieczeń na życie
  3. Matematyka ubezpieczeń majątkowych i osobowych
  4. Prawdopodobieństwo i statystyka
  5. Modelowanie
  6. Prawo ubezpieczeniowe i podatkowe
  7. Rachunkowość i raportowanie finansowe w zakładzie ubezpieczeń
  8. Zarządzanie ryzykiem w zakładzie ubezpieczeń
  9. Ekonomia


Aktualny spis literatury i aktów prawnych obowiązujący na egzaminach aktuarialnych można zaleźć tutaj.

Jak są oceniane?

Istnieją trzy różne sposoby strukturyzacji i oceniania polskich egzaminów aktuarialnych.

1. Matematyka Finansowa, Matematyka Ubezpieczeń na Życie, Matematyka Ubezpieczeń Majątkowych i Od Odpowiedzialności Cywilnej, Prawdopodobieństwo i Statystyka, Ekonomia
  • 10 pytań wielokrotnego wyboru
  • 100 minut na rozwiązanie
  • 3 punkty za poprawną odpowiedź
  • 0 punktów za brak odpowiedzi
  • -2 punkty za błędną odpowiedź
  • Aby zdać, należy zdobyć minimum 13 punktów
 

2. Prawo Ubezpieczeniowe i Podatkowe oraz Rachunkowość i Sprawozdawczość Finansowa w Zakładzie Ubezpieczeń
  • 40 pytań wielokrotnego wyboru
  • 60 minut na rozwiązanie
  • 3 punkty za poprawną odpowiedź
  • 0 punktów za brak odpowiedzi
  • -2 punkty za błędną odpowiedź
  • Aby zdać, należy zdobyć minimum 60 punktów
 

3, Modelowanie i Zarządzanie Ryzykiem w Zakładzie Ubezpieczeń
  • 10 pytań wielokrotnego wyboru i otwartych
  • 120 minut na rozwiązanie
  • 0-5 punktów za odpowiedź, bez punktów częściowych
  • Aby zdać, należy zdobyć minimum 28 punktów

Ile czasu jest na zdanie wszystkich egzaminów?

Jest dziesięć lat na zdanie wszystkich polskich egzaminów aktuarialnych. Czas zaczyna biec od momentu zdania pierwszego egzaminu.
Egzaminy organizowane są przynajmniej dwa razy w roku. W ostatnich latach sesje egzaminacyjne odbywały się trzy razy do roku.

Ile kosztuje przystąpienie do egzaminu?

W Polsce, gdy chcesz przystąpić do egzaminu aktuarialnego, nie płacisz za pojedyncze egzaminy, ale za cały dzień egzaminacyjny. Egzaminy organizowane są w dwu dniowych blokach, z czterema egzaminami w jednym dniu i pięcioma w drugim dniu.
Opłata wynosi 350 PLN (stan na 20.01.2025) za dzień egzaminacyjny.
Oznacza to, że jeśli przystąpisz tylko do jednego egzaminu, zapłacisz 350 PLN za dzień egzaminacyjny, ale jeśli zdajesz kilka egzaminów, koszt każdego egzaminu będzie stosunkowo niższy.

Inne wymagania

Po zdaniu wszystkich egzaminów należy również zdobyć dodatkowe dokumenty. Niektóre z nich można uzyskać już w trakcie zdawania egzaminów.

Wymagane dokumenty to:

  • dyplom ukończenia studiów wyższych,
  • oświadczenie o wykonywaniu czynności z zakresu matematyki ubezpieczeniowej, finansowej i statystycznej pod nadzorem aktuariusza przez co najmniej rok, podpisane przez aktuariusza wpisanego do polskiego rejestru aktuariuszy,
  • oświadczenie o posiadaniu pełnej zdolności do czynności prawnych,
  • oświadczenie o posiadaniu pełni praw publicznych,
  • oświadczenie o niekaralności, w szczególności o braku prawomocnego skazania za przestępstwo umyślne przeciwko wiarygodności dokumentów, przestępstwo przeciwko mieniu lub przestępstwo skarbowe.

Po spełnieniu wszystkich wymagań należy złożyć wniosek o wpis do rejestru aktuariuszy za opłatą w wysokości 10 PLN (stan na 20 stycznia 2025 roku) i otrzymać licencję aktuariusza.

Czy w takim razie warto zostać aktuariuszem?

Aktuariusze odgrywają kluczową rolę w kwantyfikowaniu ryzyka, ustalaniu składek ubezpieczeniowych oraz zapewnianiu stabilności finansowej przedsiębiorstw.

Profesjonaliści pracujący w branży aktuarialnej mogą liczyć na konkurencyjne wynagrodzenia ze względu na wysokie zapotrzebowanie na ich umiejętności i posiadane certyfikaty.

Jeżeli lubisz rozwiązywać złożone problemy z dziedziny statystyki, czy matematyki finansowej, pracować z danymi i uczyć się nowych pojęć, aktuariat może być również idealnym wyborem dla Ciebie.

Pomimo wielu egzaminów i wysokich wymagań, kariera w aktuariacie oferuje fascynujące wyzwania, realny wpływ na rynek ubezpieczeń oraz szerokie możliwości rozwoju. Zdanie wszystkich egzaminów aktuarialnych to nie tylko znaczące osiągnięcie, ale także potwierdzenie specjalistycznych umiejętności i solidna dawka pewności siebie.